بررسی نگرش شاعران معاصر به تاریخ ایران باستان (1320-1285ش/1941-1906م)

چکیده انقلاب مشروطیت از دیدگاه فکری و اجتماعی جنبشی بزرگ را در جامعه ایران و به خصوص در میان نویسندگان و شاعران فارسی زبان به وجود آورد. تأثیر این جریان تا حدی بود که ادبیاتی تازه و متفاوت از گذشته به وجود آمد و موضوعات و مفاهیم سیاسی و اجتماعی در شعر این دوره رسوخ پیدا کرد. بنابراین ادبیات این عصر را می توان آیینه ای برای انعکاس وضعیت جامعه آن عصر دانست زیرا انقلاب مشروطه ادبیات این دوره را به شدت تحت تأثیر خود قرار داده بود. شاعران این دوره سعی داشتند با آثار خود، افکار جامعه را تحت تأثیر قرار دهند، از این رو از موضوعات و مفاهیم جدیدی بهره جستند که یکی از این موضوعات باستانگرایی بود. البته باید توجه داشت که شاعران عصر مشروطه به زعم اینکه در کاربرد مفاهیم تاریخ باستانی ایران شباهت دارند اما به لحاظ دیدگاه فکری وسیاسی با یکدیگر تفاوت هایی دارند. در نوشتار حاضر نگرش شش تن از شاعران معاصر از 1285 تا 1320، (میرزاده عشقی، عارف قزوینی، ادیب الممالک فراهانی، بهار، نسیم شمال و فرخی یزدی) را نسبت به تاریخ ایران باستان بررسی و عوامل و انگیزه هایی که این شاعران را به سمت و سوی این مضامین سوق داده بیان کرده ایم. با مقایسه کمی و کیفی از میزان بهره گیری این شاعران از عناصر تاریخ باستانی ایران به نتیجه می رسیم که شاعرانی همچون ملک الشعراء بهار و ادیب الممالک فراهانی اگر چه از نظر بسامد بیش از دیگر شاعران از این مضامین استفاده کرده اند اما در بیان اینگونه مضامین نگاهی افراط گونه ندارند، در حالیکه اشعار دیگر شاعران مذکور، در بیان اینگونه مضامین، با احساسات داغ و افراطی توأم است.